ที่มา http://topvelocity.net/3-stages-of-learning/

Paul Fitts และ Michael Posner ได้แสดงให้เห็นทฤษฎีแห่งการเรียนรู้ 3 ช่วงของเขาเป็นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1967 ซึ่งปัจจุบันได้กลายเป็นทฤษฎีพื้นฐานในการศึกษาการเรียนรู้การเคลื่อนไหวอัตโนมัติของมนุษย์ในโลกของกีฬาไปแล้ว  การศึกษาทฤษฏีความสามารถของมนุษย์แสดงให้เห็นว่า มนุษย์มีขั้นตอนในการเรียนรู้หลายขั้น แม้ว่าแต่ละขั้นนั้นก็ไม่ได้มีการกำหนดได้อย่างชัดเจนเท่าใดนัก  ที่จริงแล้วเป็นไปไม่ได้เลยที่จะพูดได้ว่านักกีฬาผู้ใดผู้หนึ่งได้ผ่านขั้นตอนการเรียนรู้จากขั้นตอนหนึ่งไปสู่อีกขั้นตอนหนึ่ง  อย่างไรก็ตามหากทำการฝึกนักกีฬาไปเรื่อยๆ ถึงจุดจุดหนึ่งจะทำให้นักกีฬามีความชำนาญระดับอัตโนมัติ โดยทั่วไปแล้วขั้นตอนกระบวนการเรียนรู้สามารถแบ่งได้เป็น 3 ช่วงคือ (1) ช่วงเริ่มต้นหรือช่วงกำหนดรู้ (Cognitive) (2) ช่วงกลางหรือ ช่วง Associative  (3) ช่วงอัตโนมัติ หรือ Motor Skill

1. ช่วงแห่งการเรียนรู้ (Cognitive) ในช่วงนี้เป็นช่วงที่นักกีฬามือใหม่กำลังเรียนรู้และพยายามเข้าใจในเนื้องาน  ในช่วงนี้นักดาบจะแสดงข้อผิดพลาดจำนวนมาก และเขาก็พยายามใช้ทุกสิ่งทุกอย่างทางเทคนิคที่ได้เรียนมาให้สามารถแสดงท่าทางได้ถูกต้องมากที่สุด นักดาบจะสนใจในสิ่งที่ตนเองกำลังกระทำมาก  โดยทั่วไปแล้วเขากำลังใช้สิ่งที่เขามีอยู่ในตัวเขาปรับเข้ากับความชำนาญใหม่ๆที่กำลังเรียนรู้ นี่จึงเป็นสาเหตุว่าทำไมนักดาบที่ได้รับการฝึกที่ผิดๆ มาแล้วย่อมฝึกได้ยากกว่านักดาบที่ยังไม่เคยได้รับการฝึกมาเลย สิ่งที่สำคัญที่สุดในช่วงนี้ก็คือ  คำสั่งและการแสดงตัวอย่างที่ถูกต้องเท่านั้นจึงถือว่าเป็นเรื่องสำคัญที่สุดของการเรียนรู้ในช่วงเวลานี้ อุปกรณ์ช่วยที่สำคัญของการฝึกในช่วงนี้ก็คือ กล้องวิดิโอ ที่ถ่ายภาพการฝึกของเขา จากนั้นจึงนำวิดีโอนั้นมาวิเคราะห์และชี้ให้เขาเห็นถึงข้อบกพร่องของเขา เพื่อนำไปแก้ไข ซึ่งวิธีการนี้จะได้ผลสูงสุด โดยโค้ชจะต้องสามารถชี้ให้เขาเห็นข้อบกพร่องของเขาให้ได้อย่างชัดเจน Netti hedelmapelit ovat hyvin samankaltaisia kuin kaupoissa ja huoltoasemilla pelattavat pelikoneet. เมื่อนักกีฬาเห็นข้อบกพร่องของเขาอย่างชัดเจนแล้ว เขาจะสามารถแก้ไขข้อบกพร่องนั้นได้อย่างรวดเร็วทีเดียว

2. ช่วงที่สองหรือช่วง Associative stage ของการเรียน การเข้าสู่กระบวนการเรียนรู้ในช่วงนี้จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อนักกีฬามีชั่วโมงฝึกที่เหมาะสม เหมือนกับนักบินหากชั่วโมงบินไม่เพียงพอการนำเครื่องลงจอดก็ยากที่จะทำได้ ดังนั้นนักกีฬาจะต้องทำการฝึกในช่วงแรกจนชั่วโมงการฝึกถึงระดับหนึ่งแล้ว นักกีฬาก็จะเข้าสู่การเรียนรู้ในช่วงนี้ การจะชี้ให้เห็นได้ว่านักกีฬาได้เข้าสู้กระบวนการเรียนรู้ในช่วงนี้ได้สามารถสังเกตุได้โดยดูว่านักกีฬานั้นสามารถทำท่าทางต่างๆที่ได้รับการฝึกในช่วงแรกอย่างชำนาญโดยให้ลองทำให้อยู่ในเวลาจำกัด อย่างไรก็ตามนักกีฬายังต้องใช้สมาธิอย่างมากในการทำท่าทางต่างๆพร้อมกันได้อย่างถูกต้อง นี่เองที่จะยังเป็นอุปสรรคต่อการเล่นดาบของนักกีฬาเพราะนักกีฬายังต้องกังวลต่อการควบคุมท่าทางของตนเองอยู่เสมอ

3. ช่วงสุดท้ายของการเรียนรู้ หรือ เข้าสู่ช่วง Autonomous Stage เป็นกระบวนการเรียนรู้ที่เป็นไปอย่างอัตโนมัติและเป็นนิสัย เรียกว่านักกีฬาสามารถทำในสิ่งที่เขาต้องการจะทำ ให้เป็นไปอย่างถูกต้องอัตโนมัติโดยที่ตัวนักกีฬาเองไม่ต้องเพ่งสมาธิมากนักไปที่การกระทำของตน นักดาบไม่ต้องคำนึงว่าจะเข้าถึงคู่ต่อสู้เพื่อจ่วงแทงให้ถึงได้อย่างไร เพราะมันจะเป็นไปอย่างอัตโนมัติ หรือเรียกว่าเป็นไปด้วยกระบวนการจิตใต้สำนึก เรียกได้ว่านักดาบที่ฝึกซ้ำไปซ้ำมาจนกระทั่งสิ่งที่ฝึกกลายเป็นธรรมชาติของเขาไปแล้ว เขาจะสามารถกระทำได้โดยไม่ต้องใช้ความคิดมากนัก นี่ละครับผลของการฝึกจากระดับแรกและระดับสองมันมาแสดงผลตอนนี้ครับ

โมเดลการเรียนรู้สามขั้นนี้สามารถนำมาใช้ในการฝึกนักกีฬาฟันดาบได้เป็นอย่างดี คือเราจะต้องเรียนรู้อย่างแรกคือฝึกพื้นฐานให้ถูกต้องก่อน อันนี้ต้องเน้นว่าต้องให้ถูกจริงๆ โดยช่วงนี้ควรทำการฝึกทีละท่า จนกว่าจะถูก จากนั้นเมื่อคล่องแล้ว ก็ให้ฝึกท่าต่อไป  แล้วก็ฝึกผสมกัน  เมื่อทำการฝึกถึงระดับหนึ่งก็ทำการฝึกผสมผสานให้ชำนาญและถูกต้อง  ทำให้เร็วเข้าเพื่อเร่งนักกีฬาให้เข้าสู่กระบวนการเรียนช่วงที่ 2 ซึ่งในช่วงนี้เขาจะต้องฝึกหนักจนกว่าเขาจะทำได้โดยไม่ผิดเลย เมื่อทำการฝึกจนกระทั่งเขาไม่จำเป็นต้องคิดแล้ว ก็จะเข้าสู่กระบวนการเรียนรู้ที่ 3 นี่ละครับคือสิ่งที่เราต้องการคือ ทำได้ถูกต้องและเป็นอัตโนมัติ  อย่างลืมนะครับ การฝึกที่ถูกต้องในช่วงแรกถือว่าสำคัญมาก โค้ชจะต้องแก้ไขข้อผิดพลาดในช่วงนี้ให้เร็วที่สุดก่อนที่จะสายเกินไป เพราะเมื่อเข้าสู่ช่วงที่สองแล้ว จะยากที่จะแก้ไข ดังนั้น ในช่วงแรกไม่จำเป็นต้องฝึกหนัก แต่เน้นความถูกต้อง  นี่ละครับว่าทำไมเราจึงต้องการโค้ชที่ได้มาตรฐานในการฝึกนักดาบใหม่ มิฉะนั้นแล้ว ถ้าเขาได้รับการฝึกที่ผิดๆ จนถึงขั้นสามแล้วจะแก้ไขแทบไม่ได้เลย