งานผู้ฝึกสอน > ผู้ช่วยโค้ช (Assistant Moniteur) ตอนที่ 1
ผู้ช่วยโค้ช (Assistant Moniteur) ตอนที่ 1

ทำไมต้องศึกษาระบบของต่างประเทศ? ผลจากการสัมมนาใน 30 ส.ค.52 ที่มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย พบว่าสิ่งที่เป็นปัญหามากที่สุดสำหรับวงการฟันดาบของเราก็คือ การขาดแคลนโค้ชฟันดาบที่มีความสามารถ ทางสมาคมจึงเร่งศึกษาโครงสร้างการพัฒนาโค้ชของประเทศดาวรุ่งอย่างสหรัฐฯ เพื่อนำมาใช้เป็นแบบอย่างในการพัฒนาโค้ชฟันดาบอาชีพของเรา จากบทความของพันเอกจักราวุธ การพัฒนาโค้ชระดับปรมาจารย์หรือที่ฝรั่งเขาให้เกียรติมากจึงให้คำนำหน้าว่ามาสเตอร์ หรือ แมตเตรอ นั้น จะต้องผ่านการเรียนและการฝึกมากถึง 5 ปี ทีเดียวเรียกว่าพอพอกับการเรียนปริญญาตรี ยิ่งไปกว่านั้นผู้ที่เข้ารับการศึกษาจะต้องจัดทำวิทยานิพนธ์อีกด้วย จึงเห็นได้ชัดเจนว่าการเป็นแมตเตรอ หรือ ปรมาจารย์ดาบนั้นไม่ใช่แค่เน้นในทางปฎิบัติเท่านั้นแต่ยังเน้นทฤษฏีดาบและการทำวิจัยด้วย ซึ่งไม่น่าเชื่อว่าการวางรากฐานของฟันดาบมันแข็งแกร่งมาก เพราะการวิจัยพัฒนาเท่านั้นที่จะทำให้วงการฟันดาบก้าวหน้าอย่างไม่หยุดยั้ง เช่นเดียวกับการพัฒนาวงการฟันดาบของอิตาลีและฝรั่งเศสที่พัฒนามาอย่างต่อเนื่องโดยอาศัยการคิดเป็นเหตุเป็นผลนอกเหนือจากความเชื่อและความสวยงามของดาบ หากว่าเรายังคงงมงายในท่าทางของดาบโดยไม่คำนึงถึงเหตุและผลก็ยากที่เราจะก้าวสู่แถวหน้าของวงการฟันดาบโลก ไม่ผิดอันใดกับการพัฒนาประเทศ หากขาดซึ่งวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีก็จะเป็นได้แต่เป็นประเทศผู้ตามเท่านั้น แต่ถ้าจะเป็นอย่างเกาหลี หรือญี่ปุ่น แล้วจะต้องมีศาสตร์เป็นของตนเอง สำหรับวงการฟันดาบแล้วแน่นอนพวกที่เป็น Elite หรือพวกหัวหอกก็คือ แมตเตรอ นี่เอง


ตัวอย่างการใช้โมเดลพัฒนาของต่างประเทศ บางท่านอาจจะแย้งว่าทำไมเราต้องศึกษาระบบของเขาละ  ผมจะขอยกตัวอย่างประวัติศาสตร์บางอย่างให้ท่านได้คิดดูบ้างว่าทำไมญี่ปุ่นจึงเป็นประเทศเอเซียที่ก้าวล้ำกว่าใครๆ  ก็เพราะว่าญี่ปุ่นหลังจากถูกกองเรือของนายพลเปอรรี่ของสหรัฐฯ บังคับให้เปิดประเทศตรงกับสมัยรัชกาลที่ 4 ของเรานั้น ญี่ปุ่นได้ส่งนักศึกษาจำนวนมากไปศึกษาวิชาการวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและการปกครองในยุโรปและสหรัฐ แล้วนำไปปรับปรุงระบบการปกครองและการศึกษาของตน เรียกได้ว่ากลายเป็นประเทศอุตสาหกรรมใหม่จนกลายเป็นมหาอำนาจก่อนที่จะเกิดสงครามโลกครั้งที่ ยิ่งไปกว่านั้น ญี่ปุ่นยังสั่งสอนรัซเซียด้วยการทำลายกองเรือรัซเซียอย่างย่อยยับ ณ ช่องแคบซิชูม่า และสามารถยึดท่าเรือที่สำคัญของจีน เขตปกครองในแมนจูเลีย และเกาหลี จนมหาอำนาจยุโรปและสหรัฐฯ จำเป็นต้องยอมรับความยิ่งใหญ่ของญี่ปุ่นในเวลานั้น นี่ไงที่การศึกษาตัวอย่างของประเทศที่เจริญแล้วนำมาปรับใช้ย่อมจะทำให้เกิดความก้าวหน้าอย่างก้าวกระโดด  ซึ่งสมัยนั้นพระเจ้าอยู่รัชการที่ 4 ของเราก็ได้ดำเนินกุศโลบายอย่างเดียวกัน จนทำให้ประเทศไทยมีการพัฒนาอย่างมากในสมัยรัชกาลที่ 5

 

ทำไมจึงต้องลำดับชั้นโค้ช? ที่ผมยกตัวอย่างมานั้นก็เพื่อให้เราเห็นถึงความจำเป็นว่าทำไมเราจึงจะต้องศึกษาในความก้าวหน้าของกิจการฟันดาบของประเทศเหล่านี้ แล้วคิดนำมาปรับปรุงวงการฟันดาบบ้านเราให้มีรากฐานการพัฒนาที่ยั่งยืน สำหรับบทความนี้ ผมจะเน้นที่การพัฒนาผู้ฝึกสอนระดับต่ำสุดหรือ ผู้ช่วยผู้ฝึกสอน (Assistant Instructor) เป็นที่น่าสังเกตุว่า เขาไม่ใช้คำว่าครูดาบกับโค้ชในทุกระดับ ก็เพราะว่าถ้าทำอย่างนั้น มันจะทำให้ความสำคัญของโค้ชในทุกระดับเท่ากันหมด เช่นเดียวกับในมหาวิทยาลัย หากเราเป็นครูที่จบการศึกษาในระดับปริญญาโทแล้วยังไม่เคยทำผลงานวิจัยใดๆ เขาก็เรียกว่าเป็นเพียง Instructor เท่านั้น แต่การจะเรียกว่า Professor นั้น จะต้องมีประสบการณ์ด้านการวิจัยและพัฒนามาอย่างโชคโชน อีกทั้งมักจะจบการศึกษาระดับปริญญาเอก ครูบางคนก็อาจจะต้องเป็น Instructor ตลอดชีวิต แต่บางคนอาจจะยังอายุไม่เท่าไร ได้เป็น Professor แล้ว ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับผลงานของเขานั่นแหละ

 

ครูดาบไม่ต้องรู้ทางทฤษฎีได้หรือไม่? ในวงการฟันดาบก็เช่นกัน เขาจะให้ใช้คำว่าครูดาบก็ต่อเมื่อ โค้ชผู้นั้นมีความรู้ทางทฤษฎีและปฏิบัติที่มากพอ มีบางคนอาจโต้แย้งว่าไม่เห็นจะต้องมีทฤษฎีอะไรเลย ก็ปฎิบัติได้เลยและเก่งไม่เห็นว่าจะเป็นปัญหาอย่างไร  ผมก็ขอให้ข้อคิดว่า หากเป็นนักกีฬาก็คงไม่เป็นปัญหา แต่โค้ชจำเป็นต้องรู้ลึกซึ้งกว่านักกีฬา เพราะจะเป็นคนสอนเขา ยิ่งพวกแมตเตรอไม่เพียงแต่จะสอนเท่านั้น แต่จะต้องค้นคิดประดิษฐ์เทคนิคการใช้ดาบใหม่ๆ ออกมาอย่างต่อเนื่องด้วย เพราะถ้าไม่มีการคิดก็จะเป็นไดโนเสาร์ในที่สุด

 

จำนวนผู้ช่วยครูฝึกที่เหมาะสม สำหรับโค้ชระดับต่ำสุดในวงการฟันดาบก็คือ ผู้ช่วยผู้ฝึกสอน ซึ่งเขายังไม่ถือว่าเป็นโค้ชอาชีพ ส่วนโค้ชอาชีพนั้นจะเริ่มที่  มอนิเทอร์-ผู้ฝึกสอน (Moniteur)  เปรวู-ครูดาบ (Pr?v?t)  แมตเตรอ (Maitre) หรือปรมาจารย์ดาบ หรือ Fencing Master เนื่องจากผู้ช่วยผู้ฝึกสอนอยู่ในเกณฑ์ล่างสุดที่เราอาจจะพัฒนาขึ้นมาได้และมีความจำเป็นอย่างยิ่งยวดในการพัฒนานักกีฬารากหญ้า ดังนั้นทางสมาคมจึงให้ความสำคัญมากในการผลิตอย่างเร่งด่วนเพื่อให้สามารถสอนให้กับนักกีฬาฟันดาบทั่วประเทศ โดยเขาจำนวน 1 คน สามารถที่ฝึกนักกีฬาได้ 16 คน หากต้องการผลิตนักกีฬาฟันดาบรากหญ้าก็ให้ได้ 5000 คน ก็จะต้องมีผู้ช่วยครูฝึกอย่างน้อย 250 คน

 

คุณสมบัติของผู้ช่วยครูฝึก ถามว่าผู้ช่วยครูฝึกต้องคุณลักษณะที่สำคัญอะไรบ้าง คำตอบก็คือ (1) ความสามารถในการฟังคำสั่งจากผู้ฝึกสอน (2) มีความความชำนาญในเทคนิคการฟันดาบที่ถูกต้องและมีร่างกายแข็งแรง (3) มีขีดความสามารถในการสื่อสารกับผู้ฝึกสอนทั้งด้วยวาจาและท่าทาง (4) มีความสามารถในการจัดองค์กร (5) เป็นคนที่เชื่อถือได้อย่างมั่นใจ (6) เป็นบุคคลที่เป็นผู้ใหญ่ (7) เป็นผู้ที่ฝักใฝ่และสนใจที่จะเป็นผู้ฝึกสอน ครูดาบหรือ ปรมาจารย์ดาบในอนาคต (8) เป็นคนสุขุมและมั่นใจในตัวเอง (9) เป็นบุคคลที่หวังพึ่งพิงได้เสมอ

 

ศักยภาพในอนาคต คุณลักษณะทั้งเก้าประการนี้คือ บุคคลที่จะสามารถเป็นผู้ช่วยผู้ฝึกสอนได้ และมีศักยภาพที่จะก้าวไปเป็น ผู้ฝึกสอน ครูดาบและปรมาจารย์ดาบในอนาคตต่อไป สำหรับคราวหน้าผมจะได้ลงลึกในรายละเอียดมากยิ่งขึ้นครับ